تحلیل شایعه/خبر سازمان جهانی بهداشت در مورد واریانت XE هشدار داده است.

در چند روز اخیر مجددا اخباری در فضای رسانه ای در حال رشد هستند که به هشدار سازمان جهانی بهداشت در مورد یک واریانت جدید اشاره می نمایند که در آن خبر ادعا می شود بسیار از امیکرون واگیرتر است و کشندگی بالاتری دارد. در این قسمت به ابعاد مختلف این خبر نیمه درست و نگران کننده پرداخته و به این سوالات سعی می کنیم پاسخ دهیم:

واریانت XE چیست؟ چگونه از ترکیب دو نوع امیکرون بوجود آمده است؟ این بازترکیبی کروناها یک پدیده ی نادر اما بسیار مهم است یا یک پدیده ای است که قابل انتظار است اما در دنیا به آن بی توجهی می شود؟

همانطور که می دانیم کرونا ویروس ها از آن دسته ویروس هایی هستند که قابلیت جهش و تغییر ژنتیکی دارند. اگر فردی بطور همزمان با چند واریانت مختلف از کرونا آلوده شود به عنوان مثال انواع دلتا، امیکرون-1 و امیکرون-2 وارد بدن این فرد شوند، این امکان وجود دارد که در بدن این بیمار، قطعات ژنتیکی این چند کرونا با هم جابجا شده و کروناویروس جدیدی خلق شود که از هر کدام ژنی را به ارث برده باشد. «این پدیده را بازترکیب می گویند و موضوع عجیب و ناشایعی در دنیای ویروس ها نیست» و در مورد کروناویروس هم می تواند رخ دهد، اما شرط آن این است که همزمان چند نوع مختلف کرونا در گردش باشند.

وقتی در پاییز 1400 برای اولین بار امیکرون از افریقای جنوبی گزارش شد از همان روزها مشخص شد که 3 نوع امیکرون بطور همزمان در گردش است اما به تدریج امیکرون-1 و سپس امیکرون-2 به دلیل توانایی سرایت پذیری بالا جای خود را در کشورهای جهان باز کردند. از آنجا که هنوز کروناویروس نوع دلتا نیز در برخی کشورها در گردش بود، لذا با تجمعات و دورهمی های آخر سال میلادی و بازارهای شلوغ کریسمس، شرایط برای ورود همزمان کروناویروس نوع دلتا و نوع امیکرون به بدن برخی افراد فراهم شد و در ماه ژانویه 2022 اولین موارد کروناویروس بازترکیب گزارش شد. هرچند تعداد این موارد هنوز خیلی زیاد نمی باشد اما تا کنون انواع مختلفی از آن به عنوان مثال بازترکیب دلتا و امیکرون (که برخی خبرنگاران در کشورهای مختلف، اسامی غیرعلمی و خود ساخته مانند دلتاکرون، دلتامیکرون و ... بر آنها قرار می دادند) شناخته شده است.

بازترکیبی در بین کروناویروس ها موضوع ناشایعی نیست و این ترکیب ژنتیکی به معنای قدرت یافتن و واگیرتر شدن کرونای جدید نیست، و در واقع خوشبختانه بسیاری از این انواع بازترکیب توانایی ماندگاری در جمعیت را ندارد و پس از خلق شدن به تدریج محو می شوند و منقرض می شوند.

در انگلستان و دانمارک بدلیل پیشرو بودن در تحلیل ژنتیکی کروناویروس ها مطالعات بیشتری نسبت به سایر کشورها انجام شده و نامگذاری های جدیدی را برای انواع جدیدتر کروناویروس در دست بررسی دارند. در یکی از این مطالعات 3 نوع کروناویروس بازترکیب گزارش شده اند که XD، XE و XF نامگذاری شده اند که در واقع XD و XF حاصل بازترکیبی دلتا و امیکرون-1 هستند (در متون علمی و گزارشات رسمی از امیکرون-1 به نام امیکرون-BA.1 نام می برند) اما XE که همان ویروس خبرساز روزهای اخیر می باشد از بازترکیب دو امیکرون مختلف با هم ( امیکرون-1 و امیکرون-2) بوجود آمده اند. وقتی پروتکل ها رعایت نشوند و تجمعات شلوغ همزمان با گردش ویروس در جامعه رخ دهد، موضوع عجیبی نیست که یک نفر بطور همزمان به دو کروناویروس با هم الوده شود.

اما به راستی XE  و دو کرونای بازترکیب مذکور تا چه حد نگران کننده هستند و چه اطلاعاتی از آنها در دسترس می باشد؟ 

ابتدا اشاره مختصری به دو نوع دیگر یعنی XD و XF می نماییم: 49 بیمار قطعی کروناویروس XD به غیر از انگلستان، در کشورهای مختلف اروپایی (عموما در فرانسه) مشاهده شده است. کروناویروس XF نیز که در انگلستان 38 مورد قطعی در آغاز سال میلادی داشت، از بعد ماه دوم میلادی (فوریه) مورد جدیدی از آن گزار نشده است و به نظر می رسد احتمالا از گردش در جامعه افتاده ست. اما موارد ابتلای قطعی کروناویروس XE که بازترکیب امیکرون-1 و امیکرون-2 می باشد از 19 ژانویه 2022 در انگلستان گزارش شد و تا کنون به 637 مورد قطعی در آن کشور رسیده است. علی رغم نمونه گیری های زیاد و مطالعات متعدد هنوز شواهدی مبنی بر توانمند تر بودن و مسری تر بودن XE مشاهده نشده است اما برخی از خبرگزاری های غیر رسمی در جهان، اخبار خودساخته ای در مورد بسیار واگیر بودن آن منتشر نموده اند که مورد تایید علمی نمی باشند و جالب آنکه آن را به سازمان جهانی بهداشت نیز نسبت داده اند. 

هنوز دانشمندان جهان در حال بررسی XE هستند تا بتوانند به 3سوال جواب دهند؟ آیا واگیرتر شده است؟ آیا بیماری شدیدتری ایجاد خواهد نمود؟ آیا از سد قوی واکسن های ساخته شده خواهد گریخت و ایمنی ما توان مقابله با آن را نخواهد داشت؟ «هنوز هیچ شواهدی مبنی بر مسری تر بودن و خطرناک تر بودن واریانت XE مشاهده نشده است و به نظر می رسد شبیه والدین خود یعنی امیکرون-1 و امیکرون-2 می باشد».

در بین امیکرون-1 (BA.1) و امیکرون-2 (BA.2) کدام واگیرتر و کدام جدی تر هستند؟ 

مشاهدات برخی کشورهای اروپایی نشان می دهد که هرچند در ابتدا امیکرون-1 به سرعت در کشورها منتشر شد اما بعد از مدتی امیکرون-2 که تا حدی واگیرتر و مسری تر بود توانست جای آن را گرفته و به نوع غالب تبدیل شود. بر اساس مطالعات فعلی، امیکرون2 (BA.2)  نه تنها در مقایسه با امیکرون-1 مزیت از نظر توانایی رشد در جامعه حدود 75% تواناتر است (و به همین دلیل نیز به تدریج به نوع غالب تبدیل شد)، بلکه برای امیکرون2 احتمال انتقال بین افراد خانواده نیز بیشتر است. اما از نظر شدت و بستری شدن بیماران تفاوتی میان نوع 1 و 2 امیکرون ها وجود نداشته و از نظر پاسخ به واکسن نیز این دو امیکرون (BA.1 و BA.2) به نظر مشابه بوده اند. سهم زیادی از تغییرات ژنتیکی واریانت XE (بویژه ژن های مرتبط با شاخک ویروس یا همان spike) از ژن های BA.2 حاصل شده است. آخرین بررسی های هفته های اخیر نشان می دهد که XE   ( ترکیب امیکرون 1 و 2) در مقایسه با BA.2 (امیکرون2)از نظر توانایی رشد در جامعه  فقط 9.8% (حدود 10 درصد) توانمند تر است و به اصطلاح 10% عفونت زا تر است، که متاسفانه در خبرهای غیرموثق و خودساخته برخی منابع فضای مجازی به اشتباه از آن به «ده برابر!» یعنی معادل 1000% که تفسیر اشتباهی است. برتری 9.8 درصدی XE هنوز مورد بررسی های بیشتر است زیرا تعداد نمونه ها بسیار کم بوده و این نتایج قطعیت ندارند و لذا نمی توان آنها را فعلا با قطعیت تفسیر نمود و وزارت بهداشت هوشمندانه همه اطلاعات جدید را رصد می نماید.

از نظر اثربخشی واکسن ها بر روی امیکرون های مختلف چه اطلاعاتی داریم؟ 

مطالعات انجام شده در انگلستان نشان می دهد که در گروه سنی سالمندان (بالاتر از 65 سال) "اثربخشی بسیار خوب" حدود 90% از واکسن ها تا حدود 3 ماه بعد از دریافت واکسن باقی می ماند و یعد از 3 ماه اثربخشی واکسن به تدریج کم می شود و به  85% می رسد. نکته قابل توجه آن که هر چند کاهش اثربخشی واکسن تا آنجا ادامه می یابد که بعد از 6 ماه به حدود 10% می رسد اما بعد از 2 هفته از دریافت دوز یادآور (نوبت سوم) مجددا به حدود 70% باز می گردد (بر اساس آن مطالعه برای امیکرون-1 به 63% و امیکرون-2 به 70% بوده است).

منبع:  دفتر آموزش و ارتقا سلامت - تیم تخصصی بررسی شایعات دفتر آموزش و ارتقای سلامت .

https://iec.behdasht.gov.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D8%B3%%D8%A88%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%C2%B7%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84

*تصویر از سایت خبر آنلاین گرفته شده است.

روش های تهیه و آماده سازی گیاهان دارویی

به گزارش روابط عمومی دانشکده طب ایرانی دانشگاه، متخصص داروسازی سنتی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی کرمان دقت در هنگام خرید گیاه دارویی را هم مهم عنوان کرد و گفت: در هنگام خرید دقت کنید که قطعات گیاه سالم باشند، تغییر رنگ، آلودگی خاک و شن و یا قارچ و کپک نداشته باشند.

 دکتر "محبوبه رئیس زاده" درباره نگهداری گیاهان دارویی در منزل گفت: در منزل گیاهان را درون ظروف شیشه ای دربسته و به دور از نور نگهداری کنید و گیاهان و ادویه ها را حداکثر برای مصرف شش ماه پودر کنید. (گیاه پودر شده در طولانی مدت خواص خود را از دست می دهد.)

این عضوهیات علمی در مورد انتخاب روش تهیه و آماده سازی گیاهان دارویی هم گفت: انتخاب روش تهیه و آماده سازی گیاهان بستگی به نوع گیاه، میزان نرمی بافت های آن، نوع مواد موثره موجود در گیاه، امکانات موجود و نوع مصرف گیاه (خوراکی یا موضعی) دارد.

وی یکی از روش های آماده سازی گیاهان دارویی را "دم کردن" گیاه  عنوان کرد و گفت: یکی از متداول ترین روش هاست که آب جوش را به گیاه اضافه کرده و روی حرارت غیرمستقیم مانند بخار کتری به مدت 10 تا 30 دقیقه قرار می دهیم.

وی ادامه داد: بهتر است که پس از دم کشیدن تفاله گیاه صاف شده و همان موقع دمنوش مصرف شود. این روش برای گیاهان اسانس دار (معطر) و بافت های لطیف مانند برگ و گلبرگ  مانند بابونه، گل سرخ، چای سبز، گاوزبان، اسطوخودوس و آویشن مناسب است.

وی در مورد روش آماده سازی گیاه دارویی با روش "جوشاندن" گفت: آب سرد را به گیاه افزوده و روی حرارت مستقیم می گذاریم تا گرم شود و به جوش آید و مدتی بجوشد، سپس شعله را خاموش کرده تا حرارت جوشانده کم شود و آن را صاف می کنیم.

وی افزود: این روش برای بافت های سخت تر مانند میوه ها، دانه ها، پوست ساقه و ریشه مناسب است. گاهی لازم است که بافت های خیلی سخت از قبل نیمکوب و یا خیسانده شوند.  ریشه شیرین بیان، رازیانه، تخم شوید و زیره به این روش آماده می شوند.

 دکتر رئیس زاده در مورد آماده سازی گیاه دارویی به روش "خیساندن" گفت: می توان با توجه به ترکیبات گیاه و هدف درمانی در آب سرد و یا گرم انجام شود. مدت زمان خیساندن هم می تواند از نیم ساعت تا یک شبانه روز با توجه به بافت گیاه متفاوت باشد.

وی ادامه داد: اغلب گیاهان به صورت خیسانده شده طعم بهتری نسبت به دمنوش یا جوشانده دارند و این روش به خروج ترکیبات محلول در آب گیاه کمک می کند.  تخم شربتی، تخم اسفرزه، عناب، زرشک و کلپوره به این روش آماده می شوند.

منبع دانشگاه علوم پزشکی کرمان

https://pr.kmu.ac.ir/fa/ndt/44688/%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%aa%d9%87%db%8c%d9%879%86-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88%db%8c%db%8c