واکسیناسیون کرونا و بارداری

کووید 19 افــراد دارای بیماری های زمینه ای، سیستم ایمنی ضعیف را بیشتر درگیر میکند. در ایـن میان، زنــان بـــاردار بـه دلیل تغییرات فیزیولوژیک جسمی و روانــی وکاهش سیستم ایمنی بیشتر در معرض ابتلا به ایـن ویــروس قـرار میگیرند.

عوامل خطر  در بارداری شامل :

•  سن 35 سال و بالاتر
•  چاقی
• فشار خون بـالا
• دیابت شیرین

 شانس ابتلا یا بروز بیماری شدید یا بحرانی در بارداری را افزایش مـیدهـد. 

کووید19 در زنـان بـــاردار می تواند باعث زایمان زودرس، افزایش ضربان قلب، دیسترس جنینی، پارگی زودرس کیسه آب، سقط و سزارین شود که این عوارض پیامدهای روانی زیادی برای زنان باردار داشته است، به همین دلیل برای کنترل همه گیری بیماری کووید ۱۹ در این گروه خاص علاوه بر اقدام های مؤثر بهداشت عمومی مانند فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک صورت، شستن دستها، اجتناب از فضاهای شلوغ سربسته و آمــوزش جمعیت عمومی، واکسیناسیون کووید ۱۹ به عنوان یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از این عفونت توصیه شده است.

اکنون بیش از ۱۰۰ هـزار زن بـاردار در آمریکا، اروپا و برخی از کشورهای آسیایی از جمله ایران توسط واکسن های مختلف علیه بیماری کرونا واکسینه شده اند و هیچ گونه تاثیر نامطلوب و عارضه جانبی در سلامت آنان و فرزندانشان مشاهده نشده است. همچنین سازمان بهداشت جهانی توصیه میکند که واکسن کرونا در زنـان بــاردار استفاده شود چرا که مزایای واکسن برای زنان باردار بیشتر از خطرات احتمالی بیماری است.

واکسیناسیون کرونا و بارداری

 در ایران واکسن سینوفارم و آسترازنکا مطابق با توصیه سازمان بهداشت جهانی تزریق میشود. 

سوالات رایج

• تزریق واکسن به خانم های باردار چه حکمی دارد؟ 

با تزریق واکسن، سیستم ایمنی علیه ویروس وارد شده به بدن، آنتی بادی ساخته و باعث بالا بردن سطح آنتی بادی به شکل محسوس و مصونیت در مقابل بیماری ناشی از آن میشود. با توجه به مکانیسم واکسنهای فعلی خطری برای زنان بـاردار و جنین آنها وجود نـدارد لذا دریافت واکسن بر اساساطلاعات فعلی بلامانع است. عوارض واکسن در زنان باردار مشابه عوارض شایع در غیر باردار است.

• واکسن باعث ایمنی در نوزادان میشود؟

 علاوه بر پاسخ ایمنی در مادران پس از واکسیناسیون، انتقال آنتی بـادی از بدن مادربه نـوزاد از طریق جفت و شیر مادر انجام میشود که باعث ایمنی و محافظت نوزادان در برابر کرونا میشود.

شرایط مادران باردار برای واکسیناسیون

• واکسیناسیون همه مادران باردار بالای 18 سال در هر سن بـارداری با واکسن سینوفارم قابل انجام است. چنانچه مـادر تمایل به انجام واکسیناسیون در 12 هفته اول بـارداری نـدارد میتوان تا بعد از 12 هفته بارداری واکسیناسیون را به تعویق انداخت اما تزریق واکسن آسترازنکا در سه ماه اول بارداری ممنوع است.
•  واکسیناسیون مــادر بـــاردار در حـال حاضر بـا واکسن سینوفارم است در صورت تجویز واکسن آسترازنکا با نظر کمیته دانشگاه توسط پزشک متخصص انجام میگیرد وگرفتن رضایت کتبی برای واکسیناسیون آسترازنکا فقط در صورت درخواست مادر برای اولین دوز لازم است. 
•  در صورت تزریق یک دوز واکسن برکت یا بهارات قبل از بارداری نوبت دوم واکسن سینوفارم توصیه میشود. 
•  درصورت تزریق یک دوز واکسن اسپوتنیک یا آسترازنکا قبل ازبارداری نوبت دوم واکسن آسترازنکا توصیه میشود. 
•  در صـورت دریافت دو دوز واکسن اسپوتنیک قبل از بــارداری، واکسن آسترازنکا به عنوان دوز تقویتی (بوستر) در باردری فعلی توصیه میشود. 
•  در صورت تزریق واکسن آسترازنکا در بارداری و ایجاد ترومبوز (لخته خون فاقد حرکت  در عروق سالم که مانع از عبور جریان خون می شود)، تزریق دوز دوم با واکسن سینوفارم قابل انجام است.
•  در مـــادران مبتلا بـه توکسو پلاسموز، سابقه لخته خون، خونریزی مغزی در کودکی، سابقه سکته مغزی، مصرف اناکساپارین، دوقلویی، چاقی، مصرف آسپرین ومــرده زایــی، مـادر مبتلا به واریــس شدید، نداشتن مـادرزادی کلیه چپ، نارسایی کلیه، هیپوتیروئیدی (کم کاری تیروئید)، واکسیناسیون با سینوفارم قابل انجام است. در مــوارد ترومبو سیتوپنی شدید (اختلال در پلاکت خون) به علت هماتوم (تجمع خونداخل بدن اما بیرون از عروق خونی)، تزریق با احتیاط و عمقی انجام گیرد.

زمان تزریق واکسیناسیون کرونا در زنان باردار

•  در صـورت تزریق دوز اول واکسن سینوفارم قبل از بارداری یا عدم اطلاع از بارداری، تزریق دوم به فاصله 28 روز از تزریق اول میتواند انجام شود.
•  در صورت تزریق واکسن آسترازنکا در دوز اول، فاصله تزریق دوز دوم 2 ماه است.
•  بــــرای دریـــافـــت دوز بـوسـتـر مـــــادران بـــــاردار مطابق اولویتهای جمعیت عمومی و دستورالعمل ابلاغی وزارت بهداشت اقدام شود. 
•  در موارد ابتلا قطعی به کووید 19 حداقل فاصله یک ماه پس از بهبودی کامل جهت تزریق واکسن رعایت شود. 
•  در صورت تأخیر، دراولین فرصت تزریق دوم انجام شـود و تاکنون حداکثر زمــان بین دو نوبت واکسن تعیین نشده است. 

تزریق همزمان واکسن کرونا و سایر واکسن ها مجاز است یا خیر؟ 

حداقل فاصله دریافت واکسن کووید19 و واکسن هایی مانند آنفلوانزا و دوگانه(کزاز - دیفتری TD) دربارداری 14 روز است.

آیا واکسن های کرونا، توان پیشگیری از واریانت جدید ویروس کرونا را دارد؟ 

براساس نظریه سازمان بهداشت جهانی حتی دردوره بـروز واریانت دلتا میزان مرگ در اثر کووید با واکسن 10 برابر کاهش داشته اسـت. WHO اظهار داشته که همه واکسنها مـورد تایید و در فهرست اضطراری در جلوگیری از عفونت شدید وبستری بسیار مؤثر هستند. در مورد واریانت امیکرون هنوز اطلاعات کامل نیست و به نظر می رسد ایمنی سلولی تقویت شده در اثر واکسن نقش عمده ای در حفاظت دربرابر امیکرون داشته باشد.

نتیجه گیری

 واکسیناسیون کـرونـا در زنـــان بــــاردار مـوجـب کاهش مرگ و میر، عوارض وپیامدهای بـارداری شده است.

منبع: فصلنامه بهورز، سال سی وسوم،شماره 112، بهار 1401، برای دریافت فصلنامه اینجا کلیک شود.

https://vchs.kmu.ac.ir/Images/UserFiles/3355/file/%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B4/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D9%84/%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%20%D8%A8%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%B2%20%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%201401.pdf